Ahşabın dayanıklılık özellikleri
Ahşabın dayanıklılığı, yoğunluğuyla doğru orantılı olarak artar. Ahşabın yoğunluğunu değerlendirirken, kütlesinin ve hacminin ölçüldüğü nem değerinin her zaman bilinmesi gereklidir. Genellikle ahşabın yoğunluğu, ahşabın kütle ve hacminin %15 (ya da %12) nem düzeyindeyken ölçüldüğü kuru hava yoğunluğu olarak verilir. Yoğunluk ayrıca sık sık yeni kurutulmuş yoğunluk olarak da verilir. Bu durumda ahşap kuruyken ölçülür. Hacim doyma noktası (yaklaşık %30) yüksek nem düzeyinde ölçülür. Finlandiya’daki ana ağaç türleri çam, ladin ve huştur. Çam ve ladin inşaat sektöründe en yaygın olarak kullanılan türlerdir. Fin çamının yoğunluğu 370 – 550 kg/m3, ladinin 300 – 470 kg/m3 ve huşun 590 – 740 kg/m3‘tür.
Ağacın yaş halkalarında, koyu yaz kerestesinden daha az açık renkli bahar kerestesi bulunur. Normal bir çam ağacında, yaz kerestesi ortalaması %25 iken ladinde yaklaşık %15’dir. Fin kozalaklı ağaçlarında, yaş halkalarındaki nısbi yaz kerestesi oranının en yüksek olduğu durumda yaş halkaları arasındaki ideal aralık 1-1,5 mm’dir. Halkalar arasındaki aralığın kısa olması ahşabın daha yoğun ya da dayanıklı olduğu anlamına gelmemektedir. Örneğin, Lapland’daki çamların yıllık büyümesi, yaş halkaları arasındaki aralık çok az olmasına rağmen neredeyse sadece daha seyrek bulunan bahar kerestesi içerir. Bu nedenle Kuzey Finlandiya’da büyümüş olan bir çamın yoğunluğu, Orta ve Güney Finlandiya’da büyüyen bir çamın yoğunluğundan daha azdır ve ahşabı daha hafiftir.
Fin çamı, ladini ve huşunda merkezden yüzeye doğru gidildiğinde ahşabın yoğunluğu arttığı için öz odunun dayanıklılığı yoğunluğa bağlı değildir. Öz kerestesinin dayanıklılığı, bozulmaya ve zararlılara karşı direncini artıran yüksek reçine içeriğine bağlıdır. Ana Fin ağaçlarında, ahşabın yoğunluğu ve dayanıklılığı, aşağıdan yukarı gidildikçe azalır. Çam ağaçlarında ağaç boyunca görülen yoğunluk değişimi ladinle karşılaştırıldığında daha fazladır. Ahşabın yoğunluğu, yoğunluğun merkezden yüzeye doğru arttığı ağaç türlerinde yaşla birlikte artar.
Ahşabın dayanıklılığı temel olarak ağırlığın damarla karşılaştırıldığında yüklendiği yönden etkilenir. Damar yönünde, bükülme dayanıklılığı ahşabın yoğunluğuyla doğru orantılıdır. Yekpare, lekesiz ahşapta, bükülme dayanıklılığı çekme mukavemeti kadar büyüktür.
Damar yönündeki çekme mukavemeti genellikle damara dikey olan dayanıklılıktan 10-20 kat daha fazladır. Çekme mukavemeti ahşabın yoğunluğuna da bağlıdır: Çam ağaçlarında bahar kerestesinin çekme mukavemeti, yaz kerestesinin yalnızca 1/6’sı kadardır. Doğal kurutulmuş ahşabın basınç mukavemeti karşılık gelen çekme mukavemetinin yaklaşık yarısı kadardır.
Ahşabın kesme mukavemeti, damar yönündeki çekme mukavemetinin %10-15’i kadarıdır. Kesme mukavemeti, ahşapta oluşan budaklar, kusurlar ve çatlaklar tarafından zayıflatılır.
Ahşabın esnekliği ve dayanıklılığı, yoğunluğu arttıkça artar. Ahşabın damar yönündeki esneklik katsayısı, damara dikey olan aynı parametreden yüz kat kadar daha fazla olabilir. Yarıçap yönünde, esneklik katsayısı teğet yönündeki aynı parametrenin neredeyse iki katı kadar büyüktür.
Ahşabın özellikleri büyük oranda farklı etkenlere bağlı olduğundan, amacına göre tasnif edilmesi tavsiye edilir. Tasnif, iki ana inceleme ölçütü arasında ayrım yapar: Ahşabın görünümü ve dayanıklılığı-teknik özellikleri. Ahşabın kalitesi ve dayanıklılığı tasnif edilirken, kalite ölçütlerinin %90’ı budaklarla ilgilidir. Dayanıklılık tasnifi, görsel ya da mekanik olarak gerçekleştirilebilir.